CO2 meter kopen? Waar let je op en welk toestel past bij uw toepassing?
Bij BaSystemen krijgen we de laatste maanden steeds vaker de vraag naar meetapparatuur voor CO2 / binnenklimaat. Hoewel er in de eerste maanden van de pandemie vooral werd gestuurd op afstand houden en het dragen van een mondkapje, wordt dit door de overheid inmiddels ook aangevuld met het advies om goed te ventileren. In dit artikel gaat BaSystemen in op de volgende vragen:
- Wat is CO2?
- Effecten van CO2 op de mens
- Wat zegt de Nederlandse regelgeving over CO2?
- Wat is de correlatie tussen CO2, virusdeeltjes en ventilatie?
- CO2 meter kopen, waar let je op?
- De 3 meest geschikte toestellen
Wat is CO2?
CO2 oftwewel koolstofdioxide is een kleurloos en geurloos gas dat wij mensen uitademen. Voor de geïnteresseerden staat in dit artikel helder uitgelegd hoe ons lichaam de zuurstof opneemt in het bloed en weer als CO2 afvoert. Wij ademen maar kleine hoeveelheden uit, maar gedurende de dag kan dit in een kantoorruimte of klaslokaal gestaag oplopen. In een ruimte waar voor een langere periode niemand aanwezig is, wordt de CO2 concentratie uiteindelijk zo goed als gelijk aan de buitenlucht. In de buitenlucht is namelijk een achtergrond concentratie van CO2 aanwezig die gemiddeld gezien rond de 400 ppm (parts per million) ligt. Dat is afhankelijk per regio, zo zal op het platteland de concentratie lager kunnen uitvallen en in industriële gebieden wat hoger. Over de jaren heen stijgt de achtergrondconcentratie van CO2 in de atmosfeer door industrialisering, in 1959 was de concentratie nog 316 ppm (bron: KNMI)
Effecten van CO2 op de mens
Een bekend voorbeeld is het vergaderruimte effect. Dit is een situatie waarin een groep mensen in een vergaderzaal zit, met ramen/deuren gesloten en geen ventilatiekanaal. Het CO2 niveau in de ruimte zal afhankelijk van het aantal mensen en de grootte van de ruimte oplopen en kan van 400 ppm ongemerkt oplopen tot 1500, 2000 of meer ppm. Op deze niveau’s zal je merken dat concentreren lastiger wordt en mensen beginnen te gapen, een raam open doet op zo’n moment wonderen. In dit geval kan een CO2 meter kopen, helpen om een gezond binnenklimaat te monitoren.
| 400 ppm | Achtergrondconcentratie in de atmosfeer |
| 400 – 1,000 | Gebruikelijke concentratie in gebouwen en ruimten met goede ventilatie |
| 1000 – 2000 | Klachten over moeheid |
| 2000-5000 ppm | Hoofdpijn, slaperigheid, slechte concentratie, verhoogde hartslag of misselijkheid |
| 5,000 ppm | Nederlandse grenswaarde voor blootstelling op de werkvloer (veiligheid) |
| 40.000 ppm | Direct schadelijk doordat deze hoge concentratie CO2, zuurstof verdringt. |
| 60.000 ppm | Verstoring van zicht en gehoor |
| 70.000 ppm | Overlijden binnen 5 minuten (bij 20,9% zuurstof) |
Wat zegt de Nederlandse regelgeving over CO2?
- Zoals hierboven staat vermeld is de Nederlandse grenswaarde 5000 ppm (TGG – 8u). Dat betekent dat op de Nederlandse arbeidsvloer de gemiddelde CO2 waarde waar werknemers over een 8-urige werkdag aan worden blootgesteld de 5000 ppm niet mag overschrijden. In de praktijk gaat het dan niet om kantoorruimtes en scholen, maar om industriële tak waar bijvoorbeeld met CO2 koelingen worden gewerkt en medewerkers een technisch plafond met CO2 leidingen moeten betreden. Een ander voorbeeld is een kippenslachterij waar CO2 in hoge concentraties wordt toegediend om kippen te laten inslapen.
- Verder staat er in het bouwbesluit 2012 (Artikel 7.23) genoemd dat een verblijfsruimte in een onderwijsfunctie voor basisonderwijs beschikt over een kooldioxidemeter.
- Alle gebouwen, zowel kantoren als scholen hebben zich te houden aan het Bouwbesluit 2012. Hierin staat genoemd (afdeling 3.6.) dat bestaande en nieuwbouw zich hebben te houden aan de gestelde eisen voor luchtverversing.
- Ten slotte wordt op veel websites en documenten genoemd dat bedrijven en scholen goed moeten ventileren. Bovenstaande eisen uit het bouwbesluit sturen op de technische aspecten van het ventilatiesysteem. Het RIVM adviseert om CO2 te gebruiken als indicator van de luchtkwaliteit en de mate van ventilatie, waarbij wordt gestuurd op een waarde van 1200 ppm. Dit is niet een waarde die wettelijk is vastgelegd in het arbo-besluit of het bouwbesluit, maar afkomstig uit een onderzoek van het GGD waarin het gedrag van CO2-niveau in een ruimte is vergeleken met de hoeveelheid ventilatie die wél wettelijk verplicht is vanuit bovengenoemd bouwbesluit. De resultaten staan hieronder in de tabel:
- Wanneer we punt 4 hierboven samenvoegen met artikel 6.2. Luchtverversing uit het arbeidsomstandigheden besluit is de cirkel rond. Simpel gezegd wordt daarin beschreven dat een werkplek in een gebouw alleen mag worden gebruikt indien het gebouw voldoet aan de bij het Bouwbesluit 2012 gegeven voorschriften.
| Ventilatieklasse | CO2-gehalte , 98-percentiel (binnen-buiten) | CO2-gehalte, 98-percentiel (incl. achtergrondconc.)* |
| 0. Zeer goed | <250 ppm | <650 ppm |
| I. Goed | 250 – 400 ppm | 650 – 800 ppm |
| II. Matig | 400 – 600 ppm | 800 – 1000 ppm |
| III. Onvoldoende | 600 – 1000 ppm | 1000 – 1400 ppm |
| IV. Slecht | > 1000 ppm | > 1400 ppm |
Correlatie tussen CO2, virusdeeltjes en ventilatie?
De Rijksoverheid en het Rijkinstituut voor Volksgezondheid en Milieu hebben beide artikelen gepubliceerd over ventilatie en de connectie met het coronavirus. Zo heeft de overheid een artikel online staan genaamd het coronavirus en ventilatie in gebouwen. Het stuk dat door het RIVM is geschreven heet ventilatie en COVID-19 en is hier te lezen. Daarnaast hebben het Ministerie van Volksgezondheid, Sport en Milieu, GGD THOR en Techniek Nederland het RIVM verzocht nadere toelichting te geven over de advies gevraagd over verspreiding via de lucht van SARS-CoV-2 over langere afstand en wat voor gevolgen dit heeft voor systemen die het binnenklimaat regelen.
De huidige richtlijnen voor het tegengaan van de verspreiding SARS-CoV-2 zijn gebaseerd op de aanname dat mens-op-mens overdracht van het virus voornamelijk direct plaatsvindt binnen een afstand van 1,5 m via druppelinfectie die vrijkomen bij hoesten en niezen, of indirect via contact met besmette voorwerpen of oppervlakken. Op basis van de huidige inzichten (bericht 28 juli 2020) stelt het RIVM dat het onduidelijk is of virus overdracht via de lucht een rol speelt in de verspreiding van SARS-CoV-2. Wel is aangetoond dat in experimentele settings de virusdeeltjes meerdere uren infectieus kunnen blijven in de luchtdruppeltjes. Concluderend is er op dit moment nog onvoldoende bewijs of het virus over langere afstand verspreid kan worden, dan daadwerkelijk infectieus is en tot besmettingen kan leiden. Wel is het duidelijk dat efficiënte luchtverversing zorgt voor de verdunning van mogelijk infectieuze luchtdeeltjes, wat de kans op overdracht van virusdeeltjes via de lucht vermindert.
Conclusie vanuit het RIVM en de Rijksoverheid wordt duidelijk aangegeven dat er geen nieuwe regels zijn voor de ventilatie in gebouwen. Wel wordt benadrukt dat in gebouwen voldoende luchtververversing (ventilatie) nodig is, waarbij wordt verwezen naar de huidige regels voor luchtverversing die in het bouwbesluit en de geldende landelijke richtlijnen (bijv. Arbowet) worden genoemd. Dit verkleint verspreiding van ziekteverwekkers (zoals het corona virus) die luchtweginfecties veroorzaken. Als extra aanvulling vanwege het coronavirus moet rekening gehouden worden met de volgende twee punten:
- Vermijd een luchtstroom van persoon naar persoon. Bijvoorbeeld van een tafelventilator of een staande ventilator
- Gebruik van een recirculatie in een ruimte wordt afgeraden (recirculatie is ook luchtverplaatsing en geen luchtverversing)
- Lucht gemeenschappelijke ruimtes zoals een vergaderruimte bijvoorbeeld tijdens de pauze of na de bijeenkomst als iedereen de ruimte heeft verlaten
CO2 meter kopen, waar let je op?
Het is lastig om in cijfers na te gaan of een ruimte goed geventileerd is of niet. Onderzoek dat het eerste in aanmerking komt om door GGD’en te worden uitgevoerd, is de CO2-meting. De CO2–concentratie is een goede indicator van andere verontreinigingen die door mensen verspreid worden en een goede indicator voor ventilatie in ruimten waar relatief veel mensen aanwezig zijn. CO2 is makkelijk meetbaar, maar er is ook een hoop apparatuur op de markt dat niet aan de Nederlandse normen voldoet. Daarom is een CO2 meter kopen nog niet zo makkelijk, bij het kiezen van een geschikte en gebruiksvriendelijke meter zijn er een aantal zaken waar je op moet letten:
- Type sensor
- Resolutie en meetfout
- Meetbereik
- Kalibratiemethode
- Alarmeringsmogelijkheid
- Data-logging en uitlezen ervan
Type sensor
Kies voor een NDIR (infrarood) CO₂-sensor. Hierbij is keuze tussen de ‘single beam’ en ‘dual beam’. Het grote verschil is dat een single channel sensor wordt gekalibreerd op basis van een externe referentie, zoals het geval is bij een zelf-kalibrerende functie op basis van gemeten achtergrondwaarden of de kalibratie met een bekende hoeveelheid gas. en bij een dual beam heeft de sensor een interne referentie. Op lange termijn is een single beam voordeliger.
Resolutie en meetfout
Elk meetinstrument en haar sensor, heeft een meetfout (mate dat het resultaat op het scherm afwijkt van de werkelijke waarde). Voor een CO2-meter met een meetbereik tot 5000 ppm is een aanvaardbare meetfout 50 ppm en een meetbereik tot 10000 ppm is 100 ppm een aanvaardbare meetfout. Echter, fabrikanten weten je soms voor de gek te houden met het woord resolutie. Dit is het aantal getallen dat het instrument weet aan te geven. Voorbeeld.
Een CO2 datalogger heeft een meetfout van 5% op de meetwaarde en een resolutie van 1 ppm. Door de hoge resolutie van 1 ppm, kan het apparaat 533 ppm aangeven. Echter, door de meetfout van +/- 5% kan de werkelijke waarde variëren tussen de 560 ppm. Eigenlijk dus een leuke toevoeging dat de resolutie 1ppm is, maar met een meetfout die vrijwel elke CO2 sensor heeft, is zo’n lage resolutie niet van toegevoegde waarde. Eigenlijk doet dit onterecht lijken alsof het meetinstrument heel nauwkeurig kan meten. Dit is een punt om kritisch op te zijn wanneer u van plan bent een CO2 meter kopen.
Meetbereik
Het meetbereik is voornamelijk belangrijk om in de gaten te houden met het oog op uw toepassing. Hierbij wordt in de meetapparatuur veelal onderscheid gemaakt tussen veiligheid en gezondheid. Voor de gezondheid (dus een prettig en gezond binnenklimaat) is vaak een meetbereik tussen de 0 en 5000 ppm acceptabel en een meetbereik tot 10000 ppm ruim voldoende. Mocht het meetbereik geen hogere meetwaarden toelaten dan is het niet zaak om naar een ander meetinstrument te kijken, maar veel beter om geld uit te geven aan oplossingen om het CO2 concentratie te reduceren. Voor veiligheidstoepassingen wordt vaak gewerkt met apparatuur die 0 – 20000 ppm of zelfs 0 – 50000 ppm kan meten. Een uitzonderlijk meetbereik is van 0 – 100 vol% en wordt ingezet voor procesmetingen in de biogaswereld of emissiemetingen bij bedrijven.
Kalibratie methode
Een CO2 meter kopen komen een hoop dingen bij kijken, waaronder ook de kalibratiemethode. Door veroudering van de sensor kan namelijk ‘drift’ optreden. Dit is een constante verandering van de meetresultaten, die over verloop van tijd steeds groter kan worden. De kalibratie is dus van belang om juiste meetresultaten te blijven zien. Hieronder staan veelvoorkomende kalibratie principes bij CO2 sensoren opgenoemd:
- Ijkgas kalibratie – Dit is een handmatige kalibratie uitgevoerd door een producttechnicus. Dit bestaat vaak uit een nulkalibratie waarbij 99,99% stikstof wordt toegediend om het meetinstrument te leren dat dit 0 ppm CO2 is, dus het nulpunt. Vervolgens wordt een vastgestelde concentratie CO2 (bijvoorbeeld 0,5% CO2) toegediend om het instrument te leren dat dit 5000 ppm is. Nu is het apparaat zelf slim genoeg om de overige waarden in het meetbereik te bepalen door middel van de berekende ijklijn.Een ijkgaskalibratie is een geavanceerder type kalibratie wat de nauwkeurigheid van de meetapparatuur aanzienlijk verhoogd. De sensor is namelijk niet meer afhankelijk van de waarden in de omgeving of buitenlucht, maar heeft zelf in het geheugen waarden opgeslagen die gebasseerd zijn op exacte gasconcentraties. Een CO2 meter kopen die gebruik maakt van dit kalibratieprincipe is vaak duurder op de lange termijn in verband met de kalibratiekosten van een externe partij.
- ABC kalibratie – Dit is een eenvoudige en goedkopere kalibratie, die automatisch wordt uitgevoerd. ABC staat voor Automatic Baseline Correction en wordt op de achtergrond uitgevoerd. Over het algemeen kalibreert een sensor met dit principe zichzelf eens in de acht dagen, maar dit is afhankelijk van de firmware-instellingen in uw CO2 meter. Het ABC-algoritme werkt door meetgegevens te verzamelen over een periode van 8 dagen en de laagst gemeten waardes te vergelijken met het 400 ppm niveau (achtergrondwaarde buitenlucht), begrijpt de sensor of het nul-punt moet worden aangepast.De theorie hierachter is dat voor binnenklimaat-gebruik op een bepaald moment overdag, ’s nachts of in het weekend een kamer onbezet is en dat het CO2-niveau moet terugkeren naar 400 ppm, hetzelfde als buitenlucht. Door de laagste CO2-metingen die in de loop van de tijd zijn genomen in het EEPROM-geheugen (Electrically erasable programmable read-only memory) op te slaan, kan een kleine afwijking tot 400 ppm worden berekend en vervolgens opgeteld of afgetrokken van de werkelijke CO2-metingen. Door geleidelijk steeds mini-correcties toe te passen houdt de sensor zichzelf stabiel. Het algoritme beïnvloedt niet de lineariteit van het output-signaal.Het voordeel van dit ABC-algoritme is dat dit een goedkopere en eenvoudigere methode is. Door de automatische kalibratie is het weinig onderhoudsgevoelig en kunnen relatief nauwkeurige waarden worden gerealiseerd. Het gevaar zit hem in omgevingen waar ook ‘s nachts of in het weekend wordt gewerkt, dan kan niet gewerkt worden met dit principe. Voor vragen neem daarover gerust contact op met een van onze specialisten.
Alarmeringsmogelijkheid
Een CO2 meter kopen komt vrijwel altijd met een mogelijkheid om te alarmeren bij het bereiken van te hoge alarmwaarden. Hierin is verschil tussen lokaal alarm (piepen en flitsen), een online discreet alarm (bijvoorbeeld via e-mail of sms). Wij zien dat er in de veiligheidssector vaak gewerkt wordt met een lokaal alarm waardoor werknemers direct op de hoogte zijn dat de koolstofdioxide concentraties gevaarlijk worden. Voor binnenklimaat is een e-mail vaak prettig, of een LED indicatie (groen, oranje, rood) als melding dat een docent of kantoormedewerker even een raam open zet om te luchten.
Datalogging en uitlezen ervan
Je kan een CO2 meter kopen met online functionaliteit waarbij de data automatisch wordt opgeslagen en bijgehouden op het internet. Hierbij krijgt u een inlognaam (e-mailadres) en wachtwoord en heeft u direct een overzicht van alle meetgegevens van de apparatuur die in uw organisatie actief is. Een andere mogelijkheid is dat uw apparatuur geen online functionaliteiten heeft en de data op de CO2 meter wordt bijgehouden. Vervolgens kan deze data uit het apparaat worden gehaald door het toestel met een USB kabel aan de computer de verbinden en handmatig de data te downloaden. De laatste optie is een CO2 meter die helemaal geen meetdata logt en alleen huidige waarden weergeeft.
CO2 meter kopen – de 3 populairste CO2 meters
De KIMO HQ210 is een veelgebruikt meetinstrument voor het meten van binnenklimaat door arbeidshygiënisten en veiligheidskundigen. Het is een professioneel en veelzijdig apparaat dat kan worden gebruikt voor allerlei toepassingen en uitbreidbaar is met een groot scala aan probes. Het is gebruikelijk om met dit apparaat rond te lopen, maar kan ook op een statief met netspanning functioneren als klimaatboom en voor langere periodes weggezet worden. De KIMO HQ210 heeft geen onlinefunctionaliteit en is gekalibreerd met ijkgas.
Deze CO2 meter kopen, huren of bekijken?
De IBS logger is een binnenklimaat logger met onlinefunctionaliteit. Het apparaat is enorm geschikt om binnen bedrijfskantoren of scholen in te zetten voor binnenklimaat metingen gericht op CO2, temperatuur en luchtvochtigheid. De real-time waarden worden op het scherm aangegeven, maar het apparaat kan ook plaatselijk alarm geven door te knipperen. Naast plaatselijk alarm kan de IBS logger een e-mail versturen wanneer een grenswaarde wordt overschreden. Het toestel kan weken lang mee na een laadcyclus en verstuurt zijn data automatisch naar het internet op de achtergrond. Deze CO2 meter kopen, huren of bekijken?
De IBS logger is een binnenklimaat logger met onlinefunctionaliteit. Het apparaat is enorm geschikt om binnen bedrijfskantoren of scholen in te zetten voor binnenklimaat metingen gericht op CO2, temperatuur en luchtvochtigheid. De real-time waarden worden op het scherm aangegeven, maar het apparaat kan ook plaatselijk alarm geven door te knipperen. Naast plaatselijk alarm kan de IBS logger een e-mail versturen wanneer een grenswaarde wordt overschreden. Het toestel kan weken lang mee na een laadcyclus en verstuurt zijn data automatisch naar het internet op de achtergrond. Deze CO2 meter kopen, huren of bekijken?
De AirZenZ-01 is onze meestgebruikte en goedkoopste oplossing om continu het binnenklimaat in klaslokalen en kantoorruimtes te monitoren. Het apparaat beschikt over sensoren voor CO2, temperatuur, relatieve luchtvochtigheid, lichtintensiteit en atmosferische druk. Door zijn online functionaliteit via het LoRa-Wan netwerk zijn de datakosten bijna verwaarloosbaar en kan de gebruiker via mail meldingen ontvangen wanneer grenswaarden worden overschreden. Daarbij geeft de AirZenZ-01 dit ook aan met LED indicatie (groen, oranje, rood). De alarmgrenzen hiervoor zijn zelf instelbaar. Deze CO2 meter kopen, huren of meer weten? Neem dan contact op met onze specialisten.
