Mestgassen – moderne oplossingen om er veiliger mee te werken
Jaar in jaar uit gebeuren er ongelukken in de sectoren die met mestgassen te maken hebben. Verstikking, bedwelming, vergiftiging, brand of explosie zijn allemaal termen die hier van toepassing kunnen zijn. In dit artikel vertelt BaSystemen kort en bondig:
- Wat zijn mestgassen en de gevaren ervan?
- Wat zegt de Nederlandse regelgeving over werken met mestgassen?
- Moderne oplossingen om veiliger te werk te gaan
Wat zijn mestgassen en de gevaren ervan?
Dat er gevaarlijke gassen vrij kunnen komen in de agrarische sector is inmiddels wel bij de meeste mensen bekend. Welk gas nou daadwerkelijk het gevaarlijkste is lijkt ons niet het belangrijkst, geen enkel van de gassen mag worden onderschat. Wél is belangrijk dat bekend is welke eigenschappen de mestgassen hebben en waar je te allen tijde rekening mee moet houden.
1.Waterstofsulfide
Dit gas – voornamelijk bekend om zijn rotte eieren geur – staat ook wel bekend H2S of Zwavelwaterstof. Het is een rottingsgas dat wordt geproduceerd tijdens een natuurlijk rottingsproces en komt in de agrarische sector dus in grote hoeveelheden voor. H2S is iets zwaarder dan lucht (relatieve dampdichtheid = 1.19), waardoor het mogelijk in besloten ruimtes zoals mestkelders, silo’s of tanks blijft hangen. DUS OOK NA HET DOORLUCHTEN. Echter, na ongeveer 100ppm verlamt het gas je ruikzintuig en wordt het pas echt gevaarlijk.
Effecten op de mens (bron: Alberta government)
2. Methaan
Methaan, oftwewel CH4 is het hoofdbestanddeel (~80%) van aardgas waarmee bij de meeste mensen thuis wordt gestookt en gekookt. U raadt het al: Methaan is brandbaar. Echter, dat is niet het grootste gevaar. Als methaan hogere concentraties vormt doordat het zich ophoopt kan het explosief zijn. Bij explosies in bijvoorbeeld een mestkelder is vaak methaan de boosdoener. Methaan is net als H2S een rottingsgas. Ze komen dus ook vaak samen voor. Het voornaamste verschil is dat methaan lichter is dan lucht en verzamelt zich dus hogerop in tanks, silo’s, of mestkelders. Het voordeel daarvan is dat het in een stal met goede ventilatie sneller verdwijnt, maar dat is geen garantie. Tijdens het mixen in een mestkelder kan dus in een klap een explosieve omgeving worden gecreëerd omdat het zich heeft opgehoopt onder de aangekoekte toplaag van de mest. Methaan kan namelijk naast dat het brandbaar is, ook explosief zijn. Dat is te meten met een LEL sensor, mocht u daar meer over willen weten raadpleeg dan onze andere artikelen.
3. Ammoniak
Ammoniak oftewel NH3, komt niet in alle soorten mest vrij en vaak in veel lagere concentraties dan bovenstaande gassen. Hierdoor vormt het minder snel een acuut gevaar. Echter, het blijft wel een giftig gas waar rekening mee moet worden gehouden en kan bij blootstelling leiden tot tranende ogen, irritatie van luchtwegen, rode pijnlijke huid etc.
4. Waterstofcyanide
Ook wel bekend als HCN of Blauwzuurgas. De damp is kleurloos tot heel licht blauw en een geur van bittere amandelen. Het gas is net een klein beetje lichter dan lucht (relatieve dampdichtheid = 0,94) en mengt zich daarom goed met lucht. Net als H2S is het een zuur gas dat bij acute blootstelling kan leiden tot hoofdpijn, verwarring, duizeligheid, moeheid, kortademigheid, misselijkheid en braken. Bij grote doses blauwzuur treedt onmiddellijke bewusteloosheid op met daarop volgend de dood. Echter, HCN komt niet in alle mestgassen voor en komt vaak in vele malen lagere concentraties dan de andere gassen.
5. Koolstofdioxide
Kooldioxide of CO2 wordt gevormd bij de afbraak van organische stof, bijvoorbeeld mest of veevoer. Het is dus ook een van de hoofdbestanddelen van biogas, voor meer over werken in biogas lees dan onze blog Biogasinstallaties en de arbowet. CO2 is in de buitenlucht in lage concentraties aanwezig (400-600 ppm), we ademen het immers uit. Maar in hoge concentraties is het giftig. Het is een geurloos en kleurloos gas dat zwaarder is dan lucht. In het kader van mestgassen is CO2 minder een probleemgas. In de stal wordt het meestal snel verdund zodat het niet gevaarlijk wordt. Omdat het gas zwaarder is dan lucht kan het zich wel ophopen in de mestkelder, ook als die al een tijd leegstaat. Ook als de melkstal in open verbinding staat met de stal kan het CO2 zich concentreren in de melkput. Enige voorzichtigheid is zeker geboden, niet melken als men aan het roeren is bijvoorbeeld.
Wat zegt de Nederlanse regelgeving over werken met mestgassen?
Er wordt niet specifiek op werken met mestgassen in gegaan. Wél is er duidelijke regelgeving over het werken in besloten ruimtes. In dit artikel wordt daar dieper op in gegaan: Gas meten in besloten ruimtes. Voor nu in het kort: Werken met mestgassen is werken met gevaarlijke gassen, daarnaast vallen mestkelders, silo’s, tankwagens etc. allemaal onder besloten ruimtes. Voordat iemand naar binnen gaat moet hij/zij met een gasdetector mét pomp een vrijgave meting doen. Hierbij is het heel belangrijk dat op verschillende hoogtes wordt gemeten. Gas kan immer zwaarder of lichter zijn dan lucht. Vervolgens bij het betreden is het ook belangrijk om verplicht om een persoonlijke detector te dragen. Hiervoor bestaan kleinere persoonlijke gasmeters die op de borst kunnen worden gedragen.
Moderne oplossingen om veiliger te werk te gaan
De Loner G7 is een nieuwe ontwikkeling die de gasdetectie markt heeft doorgemaakt en dit is een perfecte oplossing om veiliger te werken in de agrarische sector. Het beschikt namelijk over meerdere functies die in deze sector het verschil kunnen maken:
- Sensoren voor gasdetectie: Het apparaat gaat piepen en flitsen wanneer er teveel van bovengenoemde gassen wordt gemeten.
- Handmatig man-down alarm: Het apparaat gaat in alarm als er aan de rode hendel wordt getrokken en stuurt gelijk een SMS of mail naar een of meerdere contactpersonen.
- Automatisch man-down alarm: Mocht de drager van het apparaat al op de grond gevallen zijn en niet in staat zijn om de noodhendel aan te trekken, dan alarmeert het apparaat automatisch als er een val wordt gedetecteerd (door een sensor die een plotselinge versnelling en vervolgens impact registreert). Mocht dat allemaal niet werken dat zit er een timer in die in alarm gaat nadat een tijd niet is bewogen.
- SIM kaart: Het apparaat beschikt over een zogenoemde E-SIM kaart en kan dus in geval van alarm een SMS of Mail sturen naar contactpersonen. Vervolgens kan er ook een spraakverbinding tot stand komen.
- GPS: De ontvanger van de mail of SMS krijgt ook gelijk een locatie van het apparaat te zien zodat er niet lang gezocht hoeft te worden.
